Перевод: с исландского на все языки

со всех языков на исландский

to row

  • 1 RÓI

    * * *
    m. rest, repose, pause.
    * * *
    a, m. [ró], a rest, repose, Fms. x. 354; ú-rói, tumult.

    Íslensk-ensk orðabók > RÓI

  • 2 bátsferî (í árabát)

    Íslensk-ensk orðabók > bátsferî (í árabát)

  • 3 flytja/ferja í árabát

    Íslensk-ensk orðabók > flytja/ferja í árabát

  • 4 gauragangur

    Íslensk-ensk orðabók > gauragangur

  • 5 hávaîarifrildi

    Íslensk-ensk orðabók > hávaîarifrildi

  • 6 RÓA

    * * *
    (rœ; reri, reyri, røri; róinn), v.
    1) to row, pull; hann rœr út í Bjarneyjar, he rows out to the Bearisles; with the boat in dat. (reru þeir skipinu upp í ána);
    2) to row out to sea, go fishing, = r. út (þenna morgin bjóst Þ. á sjó at r.); er hann kom þar, vóru allir menn rónir nema Þ., all the men had rowed out fishing except Th.;
    4) recipr., róast at, to pull so as to encounter one another, of two ships in battle.
    * * *
    pres. ræ (i. e. rœ), rær, rær, pl. róm, Orkn. 402; else róum (Bs.i. 497), róit, róa; pret. réri, older and better reyri or röri, which form is still used in eastern Icel.; imperat. ró, róðú; part, róinn, see Gramm.p. xxiii: [A. S. rowan; Engl. row; Dan. roe; Swed. ro]:— to row; sigla eðr róa, Grág. ii. 130; róa at, Fms. viii. 315; róa leiðangr, vii. 152; þeir réru yfir vatnið, Eg. 109; menn reyru til Sauðeyjar, 219; róa undan, Fms. i. 45; réri fram undan eyjunni allr herr konunganna, ii. 305; róa út ór höfninni, iv. 97 þeir reyru á brott, vii. 201; rétu þeir út fyrir Norðnes, viii. 135; hann réri til þeirra, 231; hann rær út í Bjarneyjar, Nj. 19; róm vér í mót þeim sem harðast, Orkn. 402; róa skipi, Eg. 80; þeir réru þveran árstrauminn, Fms. vii. 264; sá skal fá skip ok mat ok sæ róa, er taki skýtr, N. G. L. i. 48; róa af fjörðinn, Fms. ix. 502; fornt skip er hömlur sé af rónar, rowed off, worn off, N. G. L. i. 75: róa út, to row out to sea, go fishing, K. Þ. K. 90 (út-róðr): as also absol., ok er hann kom þar vóru allir menn rónir nema Þorvaldr, all the fishing-boats were at sea, Nj. 19; róa á sjá, róa til fiskjar, passim.
    2. to fit out a ship with oars; öll vóru þessi skip borðmikil, at þvi sem þau vóru róin til, Fms. viii. 372; Sverrir lét taka byrðinga nokkora, höggva í sundr, auka at kili, ok róa ( fit them out with oars) at endilöngnm borðum, id.
    3. metaph., Flosi kveðsk skyldu saman róa svá at keypt yrði, F.told them to pull together, come to an agreement, Nj. 259; róa vík á e-n, to pull one round, in rowing; þess höfðingja er nokkura gæti á Hrafnkel vík róit, Hrafn. 16.
    II. to rock oneself backwards and forwards, in a sitting posture; hann sá trollkarl sitja þar á uppi ok láta róa fætr, Landn.(Hb.) 84; sútu inni konur tvær blóðgar ok reyru áfram, … róm vit ok róm vit! rignir blóði, Sturl. ii. 9 (Bs. i. 497); griðkur róa ok raula, Hallgr.; Refr mundi fífl, þvíat hann lagði ekki annat fyrir sik en áfram róa, Krók. ch. 1; hann let róa tinglit, Háv. 7 new Ed.
    2. of a fat beast; það rær í spiki, reri það stykki í spiki, Od. viii. 476.
    III. recipr., róask at, to pull against one another, of two ships in battle, Fms. viii. 181.

    Íslensk-ensk orðabók > RÓA

  • 7 RÖD

    f., gen. raðar, pl. raðar, Höfuðl.; later raðir; [cp. Ulf. raþio = ἀριθμός, garaþjan = ἀριθμειν; Dan. rad; provinc. Norse rad; Lat. ratio]:—a row, series; báðar raðir, of numbers, MS. 544. 6; svú var skipat mönnum á þinginu, at raðir vóru settar í kring, Fas. iii. 292; geirvangs raðar, ranks of shields, Höfuðl.: freq. in mod. usage, húsa-röð a row of houses; bæja-röð; ganga á röðina, to go down the row, from one to the next in turn.
    II. a bank, ridge, edge; ok orpinn haugr; á röðinni út við sjá (cp. á raðar broddi, Ýt. 23), on the sea-bank, Hkr. i. 59; ofan at röðinni, D. N. i. 595: and so in mod. usage, e. g. the edge of a board or deal.

    Íslensk-ensk orðabók > RÖD

  • 8 æra

    I)
    f. honour (engrar æru verðr).
    (-ða, -t), v. to row, pull (from ár, oar); æra undan e-m, to row away from, retreat before, one.
    (-ða, -t), v. to give a good crop (from ár, year); impers., œrir akr (acc.), the field becomes fertile.
    * * *
    1.
    ð, eira in Ld. 204, Fms. vii. 244. Sturl. i. 72, iii. 103, is evidently the same word, ei = æ, and different from eira, to spare: [from ár = an oar]:—to row, pull; æra undan e-m, æra verðr með árum undan dólga fundi, Skálda (in a verse); rétt er at flýja ok undan at æra, Post. (Unger) 242; see eira, p. 123.
    2.
    ð, [ár = a year], to give a good crop, impers.; því veldr ár at ærir akr (acc.) búmanna spakra, Skálda (in a verse).
    3.
    u, f. [a borrowed word; A. S. âre; O. H. G. êra; mod. Germ. ehre; Dan. ære]:—an honour; the word, appears first about the end of the 13th century; Guði til æru, N. G. L. ii. 469; lof ok æra, MS. 302. 169; lof ok dýrð, heiðr ok æra, Magn. 428; engrar æru verðr, Fas. iii. 430; sæmd ok æra, Mar.
    2. in mod. usage also as a law phrase, a civil honour or privilege: in the Middle Ages a person could be sentenced to lose his ‘æra,’ a kind ot civil or social outlawry, cp. Gr. ἀτιμία; hann misti æruna, var dæmdr ærulaus.
    COMPDS: ærufullr, ærulauss, æruleysi, æruligr.
    4.
    ð, to honour; æra ok sæma, Norske Saml. v. 133.

    Íslensk-ensk orðabók > æra

  • 9 AF

    of
    * * *
    prep. w. dat.
    I. Of place:
    1) off, from;
    G. hljóp af hesti sínum, G. jumped off his horse;
    ganga af mótinu, to go away from the meeting;
    Flosi kastaði af sér skikkjunni, threw off his cloak;
    Gizzur gekk af útsuðri at gerðinu, from the south-west;
    hann hafði leyst af sér skúa sína, he had taken off his shoes;
    Steinarr vildi slíta hann af sér, throw him off;
    tók Gísli þá af sér vápnin, took off his arms;
    bréf af Magnúsi konungi, a letter from king Magnus;
    hverr af öðrum, one after another, in succession;
    vil ek þú vinnir af þér skuldina, work off the debt;
    muntu enga sætt af mér fá, no peace at my hand;
    rísa af dauða, to rise from the dead;
    vakna af draumi, to awaken from a dream;
    lúka upp af hrossi, to open a gate from off a horse;
    vindr stóð af landi, the wind blew from the land;
    2) out of;
    verða tekinn af heimi, to be taken out of the world;
    gruflar hón af læknum, she scrambles out of the brook;
    Otradalr var mjök af vegi, far out of the way.
    Connected with út; föstudaginn fór út herrinn af borginni, marched out of the town.
    II. Of time; past, beyond:
    af ómagaaldri, able to support oneself, of age;
    ek em nú af léttasta skeiði, no longer in the prime of life;
    þá er sjau vikur eru af sumri, when seven weeks of summer are past;
    var mikit af nótt, much of the night was past.
    III. In various other relations:
    1) þiggja lið af e-m, to receive help from one;
    hafa umboð af e-m, to be another’s deputy;
    vera góðs (ills) maklegr af e-m, to deserve good (bad) of one;
    féll þar lið mart af Eyvindi, many of Eyvind’s men fell there;
    þá eru þeir útlagir ok af goðorði sínu, have forfeited their goðorð;
    þá skalt þú af allri fjárheimtunni, forfeit all the claim;
    ek skal stefna þér af konunni, summon thee to give up;
    2) off, of;
    höggva fót, hönd, af e-m, to cut off one’s foot, hand;
    vil ek, at þú takir slíkt sem þér líkar af varningi, whatever you like of the stores;
    þar lá forkr einn ok brotit af endanum, with the point broken off;
    absol., beit hann höndina af, bit the hand off;
    fauk af höfuðit, the head flew off;
    3) of, among;
    hinn efniligasti maðr af ungum mönnum, the most promising of the young men;
    4) with;
    hláða, (ferma) skip af e-u, to load (freight) a ship with;
    fylla heiminn af sínu kyni, to fill the world with his offspring;
    5) of (= ór which is more frequent);
    húsit var gert af timbr stokkum, was built of trunks of trees;
    6) fig., eigi vita menn hvat af honum er orðit, what has become of him;
    hvat hefir þú gert af Gunnari, what hast thou done with Gunnar?;
    7) denoting parentage, descent, origin;
    ok eru af þeim komnir Gilsbekkingar, are descended from them;
    kominn af Trójumönnum, descended from the Trojans;
    8) by, of (after passive);
    ek em sendr hingat af Starkaði, sent hither by;
    ástsæll af landsmónnum, beloved of;
    9) on account of, by reason of, by;
    úbygðr at frosti ok kulda, because of frost and cold;
    ómáli af áverkum, speechless from wounds;
    af ástæld hans, by his popularity;
    af því, therefore;
    af hví, wherefor why;
    af því at, because;
    10) by means of, by;
    framfœra e-n af verkum sínum, by means of his own labour;
    af sínu fé, by one’s own means;
    absol., hann fekk af hina mestu sœmd, derived great honour from it;
    11) with adjectives, in regard to;
    mildr af fé, liberal of money;
    góðr af griðum, merciful;
    12) used absol. with a verb, off away;
    hann bað hann þá róa af fjörðinn, to row the firth off;
    ok er þeir höfðu af fjörðung, when they had covered one forth of the way;
    sofa af nóttina, to sleep the night away.
    * * *
    prep. often used elliptically by dropping the case, or even merely adverbially, [Ulf. af; A. S. and Engl. of, off; Hel. ab; Germ. ab; Gr. άπό; Lat. a, ab.] With dat. denoting a motion a loco; one of the three prepp. af, ór, frá, corresponding to those in locoá, í, við, and ad locumá, í, at. It in general corresponds to the prepp. in locoá, or in locum til, whilst ór answers more to í; but it also frequently corresponds to yfir, um or í. It ranges between ór and frá, generally denoting the idea from the surface of, while ór means from the inner part, and frá from the outer part or border. The motion from a hill, plain, open place is thus denoted by af; by ór that from an enclosed space, depth, cavity, thus af fjalli, but ór of a valley, dale; af Englandi, but ór Danmörk, as mörk implies the notion of a deep wood, forest. The wind blows af landi, but a ship sets sail frá landi; frá landi also means a distance from: af hendi, of a glove, ring; ór hendi, of whatever has been kept in the hand (correl. to á hendi and í hendi). On the other hand af is more general, whilst frá and ór are of a more special character; frá denoting a departure, ór an impulse or force; a member goes home af þingi, whereas ór may denote an inmate of a district, or convey the notion of secession or exclusion from, Eb. 105 new Ed.; the traveller goes af landi, the exile ór landi: taka e-t af e-m is to take a thing out of one’s hand, that of taka frá e-m to remove out of one’s sight, etc. In general af answers to Engl. of, off, ór to out of, and frá to from: the Lat. prepp. ab, de, and ex do not exactly correspond to the Icelandic, yet as a rule ór may answer to ex, af sometimes to ab, sometimes to de. Of, off, from among; with, by; on account of by means of, because of concerning, in respect of.
    A. Loc.
    I. With motion, off, from:
    1. prop. corresp. to á,
    α. konungr dró gullhring af hendi sér (but á hendi), Ld. 32; Höskuldr lætr bera farm af skipi, unload the ship (but bera farm á skip), id.; var tekit af hestum þeirra, they were unsaddled, Nj. 4; Gunnarr hafði farit heiman af bæ sínum, he was away from home, 82; Gunnarr hljóp af hesti sínum, jumped off his horse (but hl. á hest), 83; hlaupa, stökkva af baki, id., 112, 264 ; Gunnarr skýtr til hans af boganum, from the bow, where af has a slight notion of instrumentality, 96; flýja af fundinum, to fly from off the battle-field, 102; ríða af Þríhyrningshálsum, 206; út af Langaholti, Eg. 744 ; sunnan ór Danmörk ok af Saxlandi, 560; ganga af mótinu, to go from the meeting, Fms. vii. 130; af þeirra fundi reis María upp ok fór, 625. 85 ; Flosi kastaði af ser skikkjunni, threw his cloak off him (but kasta á sik),Nj. 176; taka Hrungnis fót af honum, of a load, burden, Edda 58; land þat er hann fiskði af, from which he set off to fish, Grág. i. 151, is irregular, frá would suit better; slíta af baki e-s, from off one’s back, ii. 9 ; bera af borði, to clear the table, Nj. 75.
    β. where it more nearly answers to í; þeir koma af hafi, of sailors coming in (but leggja í haf), Nj. 128 ; fara til Noregs af Orkneyjum (but í or til O.), 131; þeim Agli fórst vel ok komu af hafi i Borgarfjörð, Eg. 392 ; hann var útlagi ( outlawed) af Noregi, where ór would be more regular, 344; af Islandi, of a traveller, Fms. x. 3; búa her af báðum ríkjunum, to take a levy from, 51; hinir beztu bændr ór Norðlendingafjórðungi ok af Sunnlendingafjórðungi, the most eminent Southerners and Northerners, 113; Gizzurr gékk af útsuðri at gerðinu, from south-west, Sturl. ii. 219; prestar af hvárutveggja biskupsdæmi, from either diocess, Dipl. ii. 11; verða tekinn af heimi, to be taken out of the world, 623. 21; gruflar hon af læknum, scrambles out of the brook, Ísl. ii. 340; Egill kneyfði af horninu í einum drykk, drained off the horn at one draught, literally squeezed every drop out of it, Eg. 557; brottuaf herbúðunurn, Fms. x. 343.
    γ. of things more or less surrounding the subject, corresp. to yfir or um; láta þeir þegar af sér tjöldin, break off, take down the tents in preparing for battle, Eg. 261; kyrtillinn rifnaði af honum, his coat burst, caused by the swollen body, 602; hann hafði leyst af sér skúa sína, he untied his shoes (but binda á sik), 716; Steinarr vildi slíta hann af sér, throw him off, of one clinging to one’s body, 747; tók Gísli þá af sér vápnin, took off his arms, Fms. vii. 39. Of putting off clothes; fara af kápu, Nj. 143; far þú eigi af brynjunni, Bs. i. 541; þá ætlaði Sigurðr at fara af brynjunni, id.; þá var Skarphéðinn flettr af klæðunum, Nj. 209: now more usually fara or klæðum, fötum, exuere, to undress.
    δ. connected with út; föstudaginn for út herrinn af borginni, marched out of the town, Nj. 274; ganga út af kirkjunni, to go out of the church, now út úr, Fms. vii. 107: drekki hann af þeirri jörðunni, of something impregnated with the earth, Laekn. 402.
    ε. more closely corresponding to frá, being in such cases a Latinism (now frá); bréf af páfa, a pope’s bull, Fms. x. 6; rit af hánum, letter from him, 623. 52; bréf af Magnúsi konungi, a letter from king Magnus, Bs. i. 712; farið þér á brautu af mér í eilífan eld, Hom. 143; brott af drottins augliti, Stj. 43.
    ζ. denoting an uninterrupted continuity, in such phrases as land aflandi, from land to land, Eg. 343, Fas. ii. 539; skip af skipl. from ship to ship, Fms. v. 10; brann hvat af öðru, one after another, of an increasing fire, destroying everything, i. 128; brandr af brandi brenn, funi kveykist af funa, one from another, Hm. 56; hverr af öðrum, one after another, in succession, also hverr at öðrum, Eb. 272, 280 (where at in both passages).
    2. metaph., at ganga af e-m dauðum, to go from, leave one dead on the spot, of two combatants; en hann segiz bani hins ef hann gekk af dauðum manni, Grág. ii. 88, Hkr. 1. 327; undr þykir mér er bróðir þinn vildi eigi taka af þér starf þetta, would not take this toil from thee, Nj. 77; þegnar hans glöddust af honum, were fain of him, Fms. x. 380; at koma þeim manni af sér er settr var á fé hans, to get rid of, Ld. 52; vil ek þú vinriir af þér skuldina, work off the debt, Njarð. 366; reka af sér, to repel, Sturl. ii. 219; hann á þá sonu er aldri munu af oss ganga, who will never leave us, whom we shall never get rid of, Fas. i. 280; leysa e-n af e-u, to relieve, 64; taka e-n af lífi, to kill, Eg. 48, 416, Nj. 126; af lífdögum, Fms. vii. 204; ek mun ná lögum af því máli, get the benefit of the law in this case, Eg. 468; muntu enga sætt af mér fá, no peace at my hand, 414; rísa af dauða, to rise from death, Fms. ii. 142; guð bætti honum þó af þessi sótt, healed him of this sickness, ix. 390; vakna af sýn, draumi, svefni, to awaken from a vision, dream, sleep, 655 xxxii. I, Gísl. 24, Eb. 192, Fas. i. 41. Rather with the notion out of, in the phrase af sér etc., e. g. sýna e-t af scr, to shew, exhibit a disposition for or against, Ld. 18; gera mikit af sér, to shew great prowess, Ísl. ii. 368; éf þú gerir eigi meira af þér um aðra leika, unless you make more of thyself, Edda 32; Svipdagr hafði mikit af sér gert, fought bravely, Fas. i. 41; góðr (illr) af sér, good ( bad) of oneself, by nature; mikill af sjálfum sér, proud, bold, stout, Nj. 15; ágætastr maðr af sjálfum sér, the greatest hero, Bret.: góðr af ser, excellent, Hrafn. 7; but, on the contrary, af sér kominn, ruinous, in decay; this phrase is used of old houses or buildings, as in Bs. i. 488 = Sturl. l. c.; af sér kominn af mæði can also be said of a man fallen off from what he used to be; kominn af fotum fram, off his legs from age, Sturl. i. 223, Korm. 154 (in a verse).
    II. WITHOUT MOTION:
    1. denoting direction from, but at the same time continuous connection with an object from which an act or thing proceeds, from; tengja skip hvárt fram af stafni annars, to tie the ships in a line, stem to stern, Fms. i. 157, xi. 111; svá at þeir tóku út af borðum, jutted out of the boards, of rafters or poles, iv. 49; stjarna ok af sem skaft, of a comet, ix. 482; lúka upp af hrossi, to open a gate from off a horse, Grág. ii. 264; hon svarar af sínu sæti sem álpt af baru, Fás. i. 186; þar er sjá mátti utau af firði, af þjóðleið, that might be seen from the fareway on the sea when sailing in the firth, Hkr. ii. 64; þá mun hringt af (better at) Burakirkju, of bells rung at the church, Fms. xi. 160; gengr þar af Meðalfellsströnd, projects from, juts out, of a promontory, Ld. 10.
    2. denoting direction alone; upp af víkinni stóð borg mikil, a burg inland from the inlet, Eg. 161; lokrekkja innar af seti, a shut bed inward from the benches in the hall, Ísl. ii. 262; kapella upp af konungs herbergjum, upwards from, Fms. x. 153; vindr stóð af landi, the wind stood off the land, Bárð. 166.
    β. metaph., stauda af e-u, vide VI. 4.
    γ. ellipt., hallaði af norðr, of the channel, north of a spot, Boll. 348; also, austr af, suðr af, vestr af, etc.
    3. denoting absence; þingheyendr skulu eigi vera um nótt af þingi ( away from the meeting), eðr lengr, þá eru þeir af þingi ( away from (be meeting) ef þeir eru or ( out of) þingmarki, Grág. i. 25; vera um nótt af várþingi, 115; meðan hann er af landi héðan, abroad, 150.
    β. metaph., gud hvíldi af öllum verkum sínum á sjaunda degi, rested from his labours, Ver. 3.
    4. denoting distance; þat er komit af þjóðleið, out of the high road, remote, Eg. 369; af þjóðbraut, Grág. ii. 264, i. 15; Otradalr (a farm) var mjök af vegi, far out of the way, Háv. 53.
    B. TEMP, past, from, out of, beyond:
    1. of a person’s age, in the sense of having past a period of life; af ómaga aldri, of age, able to support oneself, Grág. i. 243; af aeskualdri, stricken in years, having past the prime of life, Eg. 202; lítið af barnsaldri, still a child, Ld. 74; ek em nú af léttasia skeiði, no longer in the prime of life, Háv. 40.
    2. of a part or period of time, past; eigi síðar en nótt er af þingi, a night of the session past, Grág. i. 101; þá er sjau vikur eru af sumri, seven weeks past of the summer, 182; tíu vikur af sumri, Íb. 10; var mikit af nótt, much of the night was past, Háv. 41; mikið af vetri, much of the winter was past, Fas. ii. 186; þriðjungr af nótt, a third of the night past, Fms. x. 160; stund af degi, etc.; tveir mánoðr af sumri, Gþl. 103.
    3. in adverbial phrases such as, af stundu, soon; af bragði, at once; af tómi, at leisure, at ease; af nýju, again; af skyndingu, speedily; af bráðungu, in a hurry, etc.
    C. In various other relations:
    I. denoting the passage or transition of an object, concrete or abstract, of, from.
    1. where a thing is received, derived from, conferred by a person or object; þiggja lið af e-m, to derive help from, Edda 26; taka traust af e-m, to receive support, comfort from, Fms. xi. 243; taka mála af e-m, to be in one’s pay, of a soldier, Eg. 266; halda land af e-m, to hold land of any one, 282; verða viss af e-m, to get information from, 57, Nj. 130; taka við sök af manni (a law term), to undertake a case, suit, Grág. i. 142; hafa umboð af e-m, to be another’s deputy, ii. 374; vera góðs (ills) maklegr af e-m, to deserve good (bad) of, Vd. 88 (old Ed., the new reads frá), Fs. 45; afla matar af eyjum, to derive supplies from, Eb. 12.
    2. where an object is taken by force:
    α. prop. out of a person’s hand; þú skalt hnykkja smíðit af honum, wrest it out of his hand, Nj. 32; cp. taka, þrífa, svipta e-u (e-t) af e-m, to wrest from.
    β. metaph. of a person’s deprival of anything in general; hann tók af þér konuna, carried thy wife off, Nj. 33; tók Gunnarr af þér sáðland þitt, robbed thee of seedland, 103; taka af honum tignina, to depose, degrade him, Eg. 271; vinna e-t af e-m, to carry off by force of arms, conquer, Fms. iii. 29; drepa menn af e-m, for one, slay one’s man, Eg. 417; fell þar lið mart af Eyvindi, many of Eyvind’s people fell there, 261.
    γ. in such phrases as, hyggja af e-u (v. afhuga), hugsa af e-u, to forget; hyggja af harmi; sjá af e-u, to lose, miss; var svá ástúðigt með þeim, at livargi þóttist mega af öðrum sjá, neither of them could take his eyes off the other, Sturl. i. 194; svá er mörg við ver sinn vær, at varla um sér hon af hoiuun nær, Skálda 163.
    3. denoting forfeiture; þá eru þeir útlagir, ok af goðorði sínu, have forfeited their priesthood, Grág. i. 24; telja hann af ráðunum fjár síns alls, to oust one, on account of idiocy or madness, 176; verða af kaupi, to be off the bargain, Edda 26; þá skalt þú af allri fjárheimtunni, forfeit all the claim, Nj. 15; ek skal stefna þér af konunni, summon thee to forfeit, a case of divorce, id.; ella er hann af rettarfari um hana, has forfeited the suit, Grág. i. 381.
    β. ellipt., af ferr eindagi ef, is forfeited, Grág. i. 140.
    II. denoting relation of a part to a whole, off, of, Lat. de; höggva hönd, höfuð, fót af e-um, to cut one’s hand, head, foot off, Nj. 97, 92, Bs. i. 674; höggva spjót af skapti, to sever the blade from the shaft, 264; hann lét þá ekki hafa af föðurarfi sínum, nothing of their patrimony, Eg. 25; vil ek at þú takir slíkt sem þér líkar af varningi, take what you like of the stores, Nj. 4; at þú eignist slíkt af fé okkru sem þú vili, 94.
    β. ellipt., en nú höfum vér kjörit, en þat er af krossinum, a slice of, Fms. vii. 89; Þórðr gaf Skólm frænda sínum af landnámi sínu, a part of, Landn. 211; hafði hann þat af hans eigu er hann vildi, Sturl. ii. 169; þar lá forkr einn ok brotið af endanum, the point broken off, Háv. 24, Sturl. i. 169.
    γ. absol. off; beit hann höndina af, þar sem nú heitir úlfliðr, bit the hand off, Edda 17; fauk af höfuðit, the head flew off, Nj. 97; jafnt er sem þér synist, af er fótrinn, the foot is off, id.; af bæði eyru, both ears off, Vm. 29.
    2. with the notion ofamong; mestr skörungr af konum á Norðrlöndum, the greatest heroine in the North, Fms. i. 116; hinn efniligasti maðr af ungum mönnum í Austfjörðum, the most hopeful of youths in the Eastfirths, Njarð. 364; af ( among) öllurn hirðmönnuni virði konungr mest skáld sín, Eg. 27; ef hann vildi nokkura kaupa af þessum konum, Ld. 30; ör liggr þar útiá vegginum, ok er sú af þeirra örum, one of their own arrows, Nj. 115.
    β. from, among, belonging to; guð kaus hana af ollum konum sér til móður, of the Virgin Mary, Mar. A. i. 27.
    γ. metaph., kunna mikit (lítið) af e-u, to know much, little of, Bragi kann mest af skáldskap, is more cunning of poetry than any one else, Edda 17.
    δ. absol. out of, before, in preference to all others; Gunnarr bauð þér góð boð, en þú vildir eingi af taka, you would choose none of them, Nj. 77; ráða e-t af, to decide; þó mun faðir minn mestu af ráða, all depends upon him, Ld. 22; konungr kveðst því mundu heldr af trúa, preferred believing that of the two, Eg. 55; var honum ekki vildara af ván, he could expect nothing better, 364.
    3. with the additional sense of instrumentality, with; ferma skip af e-u, to freight a ship with, Eg. 364; hlaða mörg skip af korni, load many ships with corn, Fms. xi. 8; klyfja tvá hesta af mat, Nj. 74; var vágrinn skipaðr af herskipum, the bay was covered with war ships, 124; fylla ker af glóðum, fill it with embers, Stj. 319; fylla heiminn af sínu kyni, to fill the world with his offspring, Ver. 3.
    III. denoting the substance of which a thing is made, of; used indifferently with ór, though ór be more frequent; þeir gerðu af honum jörðina, af blóði hans sæinn ok vötnin, of the creation of the world from the corpse of the giant Ymir; the poem Gm. 40, 41, constantly uses ór in this sense, just as in modern Icelandic, Edda 5; svá skildu þeir, at allir hlutir væri smíðaðir af nokkru efni, 147 (pref.); húsit var gert af timbrstokkum, built of trunks of timber, Eg. 233; hjöhin vóru af gulli, of gold, golden, Fms. i. 17; af osti, of cheese, but in the verse 1. c. ór osti, Fms. vi. 253; línklæði af lérepti, linen, Sks. 287.
    2. metaph. in the phrases, göra e-t af e-n ( to dispose of), verða af ( become of), hvat hefir þú gört af Gunnari, what hast thou done with Gunnar? Njarð. 376; hvat af motrinuni er orðit, what has become of it? of a lost thing, Ld. 208; hverfr Óspakr á burt, svá eigi vita menn hvat af honum er orðit, what has become of him? Band. 5.
    IV. denoting parentage, descent, origin, domicile, abode:
    1. parentage, of, from, used indifferently with frá; ok eru af þeim komnir Gilsbekkingar, descend from them, but a little below—frá honum eru konmir Sturlungar, Eb. 338, cp. afkvæmi; af ætt Hörðakára, Fms. i. 287; kominn af Trojumönnum, xi. 416; af Ása-ætt (Kb. wrongly at), Edda I.
    β. metaph., vera af Guði (theol.), of God, = righteous, 686 B. 9; illr ávöxtr af íllri rót, Fms. ii. 48; Asia er kölluð af nafni nokkurar konu, derives her name from, Stj. 67; af honum er bragr kallaðr skáldskapr, called after his name, Edda 17.
    2. of domicile; af danskri tungu, of Danish or Scandinavian origin, speaking the Danish tongue, Grág. ii. 73; hvaðan af löndum, whence, native of what country? Ísl.
    β. especially denoting a man’s abode, and answering to á and í, the name of the farm (or country) being added to proper names, (as in Scotland,) to distinguish persons of the same name; Hallr af Síðu, Nj. 189; Erlingr af Straumey, 273; Ástríðr af Djúpárbakka, 39; Gunnarr af Hlíðarenda (more usual frá); þorir haklangr konungr af Ögðum, king of Agdir, Eg. 35, etc.; cp. ór and frá.
    V. denoting a person with whom an act, feeling, etc. originates, for the most part with a periphrastic passive:
    1. by, the Old Engl. of; as, ek em sendr hingað af Starkaði ok sonum hans, sent hither by, Nj. 94; inna e-t af hendi, to perform, 257; þó at alþýða væri skírð af kennimönnum, baptized of, Fms. ii. 158; meira virðr af mönnum, higher esteemed, Ld. 158; ástsæll af landsmönnum, beloved, íb. 16; vinsæll af mönnum, Nj. 102; í allgóðu yfirlæti af þeim feðgum, hospitably treated by them, Eg. 170; var þá nokkut drukkið af alþjóð, there was somewhat hard drinking of the people, Sturl. iii. 229; mun þat ekki upp tekið af þeim sükudólgum mínum, they will not clutch at that, Nj. 257; ef svá væri í hendr þér búit af mér, if í had so made everything ready to thy hands, Ld. 130; þá varð fárætt um af föður hans, his father said little about it, Fms. ii. 154.
    2. it is now also sometimes used as a periphrase of a nom., e. g. ritað, þýtt af e-m, written, translated, edited by, but such phrases scarcely occur in old writers.
    VI. denoting cause, ground, reason:
    1. originating from, on account of, by reason of; af frændsemis sökum, for kinship’s sake, Grág. ii. 72; ómáli af áverkum, speechless from wounds, 27; af manna völdum, by violence, not by natural accident, of a crime, Nj. 76; af fortölum Halls, through his pleading, 255; af ástsæld hans ok af tölum þeirra Sæmundar, by his popularity and the eloquence of S., Íb. 16; af ráðum Haralds konungs, by his contriving, Landn. 157; úbygðr af frosti ok kulda, because of frost and cold, Hkr. i. 5.
    β. adverbially, af því, therefore, Nj. 78; af hví, why? 686 B. 9; þá verðr bóndi heiðinn af barni sínu, viz. if he does not cause his child to be christened, K. Þ. K. 20.
    2. denoting instrumentality, by means of; af sinu fé, by one’s own means, Grág. i. 293; framfæra e-n af verkum sinum, by means of one’s own labour, K. Þ. K. 142; draga saman auð af sökum, ok vælum ok kaupum, make money by, 623. I; af sínum kostnaði, at hi s own expense, Hkr. i. 217.
    β. absol., hún fellir á mik dropa svá heita at ek brenn af öll, Ld. 328; hann fékk af hina mestu sæmd, derived great honotur from it, Nj. 88; elli sótti á hendr honum svá at hann lagðist í rekkju af, he grew bedridden from age, Ld. 54; komast undan af hlaupi, escape by running, Fms. viii. 58; spinna garn af rokki, spin off a wheel (now, spinna á rokk), from a notion of instrumentality, or because of the thread being spun out (?), Eb. 92.
    3. denoting proceeding, originating from; lýsti af höndum hennar, her hands spread beams of light, Edda 22; allir heimar lýstust ( were illuminated) af henni, id.; en er lýsti af degi, when the day broke forth, Fms. ii. 16; lítt var lýst af degi, the day was just beginning to break, Ld. 46; þá tók at myrkja af nótt, the ‘mirk-time’ of night began to set in, Eg. 230; tók þá brátt at myrkva af nótt, the night grew dark, Hkr. ii. 230.
    4. metaph., standa, leiða, hljótast af, to be caused by, result from; opt hlýtst íllt af kvenna hjali, great mischief is wrought by women’s gossip (a proverb), Gísl. 15, 98; at af þeim mundi mikit mein ok úhapp standa, be caused by, Edda 18; kenna kulda af ráðum e-s, to feel sore from, Eb. 42; þó mun her hljótast af margs manns bani, Nj, 90.
    5. in adverbial phrases, denoting state of mind; af mikilli æði, in fury, Nj. 116; af móð, in great emotion, Fms. xi. 221; af áhyggju, with concern, i. 186; af létta, frankly, iii. 91; af viti, collectedly, Grág. ii. 27; af heilu, sincerely, Eg. 46; áf fári, in rage; af æðru, timidly, Nj. (in a verse); af setning, composedly, in tune, Fms. iii. 187; af mikilli frægð, gallantly, Fas. i. 261; af öllu afli, with all might, Grág. ii. 41; af riki, violently, Fbr. (in a verse); af trúnaði, confidently, Grág. i. 400.
    VII. denoting regard to, of, concerning, in respect of, as regards:
    1. with verbs, denoting to tell of, be informed, inquire about, Lat. de; Dioscorides segir af grasi því, speaks of, 655 xxx. 5; er menn spurðu af landinu, inquired about it, Landn. 30; halda njósn af e-u, Nj. 104; er þat skjótast þar af at segja, Eg. 546, Band. 8.
    β. absol., hann mun spyrja, hvárt þér sé nokkut af kunnigt hversu for með okkr, whether you know anything about, how, Nj. 33; halda skóla af, to hold a school in a science, 656 A. i. 19 (sounds like a Latinism); en ek gerða þik sera mestan mann af öllu, in respect of all, that you should get all the honour of it, Nj. 78.
    2. with adjectives such as mildr, illr, góðrafe-u, denoting disposition or character in respect to; alira manna mildastr af fo, very liberal, often-banded, Fms. vii. 197; mildr af gulli, i. 33; góðr af griðum, merciful, Al. 33; íllr af mat en mildr af gulli, Fms. i. 53; fastr af drykk, close, stingy in regard to, Sturl. ii. 125; gat þess Hildigunnr at þú mundir góðr af hestinum, that you would be good about the horse, Nj. 90, cp. auðigr at, v. at, which corresponds to the above phrases; cp. also the phrase af sér above, p. 4, col. I, ll. 50 sqq.
    VIII. periphrasis of a genitive (rare); provincialis af öllum Predikaraklaustrum, Fms. x. 76; vera af hinum mesta fjandskap, to breathe deep hatred to, be on bad terms with, ix. 220; af hendi, af hálfu e-s, on one’s behalf, v. those words.
    IX. in adverbial phrases; as, af launungu, secretly; af hljóði, silently; v. those words.
    β. also used absolutely with a verb, almost adverbially, nearly in the signification off, away; hann bað þá róa af fjörðinn, pass the firth swiftly by rowing, row the firth off, Fms. ix. 502; var pá af farit þat seni skerjóttast var, was past, sailed past, Ld. 142; ok er þeir höfðu af fjórðung, past one fourth of the way, Dropl. 10: skína af, to clear up, of the skv, Eb. 152; hence in common language, skína af sér, when the sun breaks forth: sofa af nóttina, to sleep it away, Fms. ii. 98; leið af nóttin, the night past away, Nj. 53; dvelja af stundir, to kill the time, Band. 8; drepa af, to kill; láta af, to slaughter, kill off;
    γ. in exclamations; af tjöldin, off with the awnings, Bs. i. 420, Fins, ix. 49.
    δ. in the phrases, þar af, thence; hér af, hence, Fms. ii. 102; af fram, straight on, Nj. 144; now, á fram, on, advance.
    X. it often refers to a whole sentence or to an adverb, not only like other prepp. to hér, hvar, þar, but also redundantly to hvaðan, héðan, þaðan, whence, hence, thence.
    2. the preposition may sometimes be repeated, once elliptically or adverbially, and once properly, e. g. en er af var borit at borðinu, the cloth was taken off from the table, Nj. 176; Guð þerrir af (off, away) hvert tár af ( from) augum heilagra manna, God wipes off every tear from the eyes of his saints, 655 xx. vii. 17; skal þó fyrst bætr af lúka af fé vegaiula, pay off, from, Gþl. 160, the last af may be omitted—var þá af borið borðinu—and the prep. thus be separated from its case, or it may refer to some of the indecl. relatives er or sem, the prep. hvar, hér, þar being placed behind them without a case, and referring to the preceding relative, e. g. oss er þar mikit af sagt auð þeim, we have been told much about these riches, Band. 24; er þat skjótast þar af at segja, in short, shortly. Eg. 546; þaðan af veit ek, thence í infer, know, Fms. i. 97.
    XI. it is moreover connected with a great many verbs besides those mentioned above, e. g. bera af, to excel, whence afbragð, afbrigði; draga af, to detract, deduct, hence afdráttr; veita ekki af, to be hard with; ganga at, to be left, hence afgangr; standast af um e-t, to stand, how matters stand; sem af tekr, at a furious rate; vita af, to be conscious, know about (vide VII).
    D. As a prefix to compounds distinction is to be made between:
    I. af privativum, denoting diminution, want, deduction, loss, separation, negation of, etc., answering indifferently to Lat. ab-, de-, ex-, dis-, and rarely to re- and se-, v. the following COMPDS, such as segja, dicere, but afsegja, negare; rækja, colere, but afrækja, negligere; aflaga, contra legem; skapligr, normalis, afskapligr, deformis; afvik, recessus; afhús, afhellir, afdalr, etc.
    II. af intensivum, etymologically different, and akin to of, afr-, e. g. afdrykkja = ofdrykkja, inebrietas; afbrýði, jealously; afbendi, tenesmus; afglapi, vir fatuus, etc. etc. Both the privative and the intensive af may be contracted into á, esp. before a labial f, m, v, e. g. á fram = af fram; ábrýði = afbrýði; ávöxtr = afvöxtr; áburðr = afburðr; ávíta = afvíta (?). In some cases dubious. With extenuated and changed vowel; auvirðiligr or övirðiligr, depreciated, = afv- etc., v. those words.

    Íslensk-ensk orðabók > AF

  • 10 SKIPTA

    * * *
    (-pta, -ptr), v.
    s. e-u í tvá staði, to divide into two parts;
    s. e-u með sér, to divide between themselves (sumum mönnum skiptu þeir með sér til ánauðar);
    2) to share, deal out (nornir skipta geysiújafnt);
    enda skipti guð með oss, and so may God judge between us;
    3) to shift, change (s. litum, nafni, skapi);
    4) þat skiptir engu (litlu, miklu), it is of no (little, great) importance, it makes no (little, great) difference;
    mik skiptir engu, it is of no moment to me, does not concern me;
    s. máli, to be of importance (þótti henni allmiklu máli s., at þér tœkist stórmannliga);
    eiga máli at s. um e-t, to have a right to deal with, be concerned about, a thing;
    sér Pálnatoki, at mun tveimr um s., that it will turn out one way or the other;
    þat skipti mörgum hundruðum, it was a matter of (it amounted to) many hundreds;
    sitr Ólafr nú at búi sínu, svá at vetrum skipti, for several years;
    5) absol. to come about, happen;
    ef því er at s., if it comes to that;
    því er at s. þó, it will however turn out so;
    6) with preps., s. sér af e-u, to take part in, concern oneself with a thing (Glúmr skipti sér ekki af um búsýslu);
    undarliga skiptit ér til, ye do strangely with things;
    impers., skiptir e-n veg til, it turns out, comes to pass (þannig skipti til sem úlíkligra mundi þykkja);
    s. um e-u, to change;
    s. um trúnaði sínum, to go over to the other side;
    s. um e-t, to change (s. um bústað, lánardróttna, nafn);
    s. um, to come to a crisis, turn one way or other (skjótt mun um s.);
    s. e-u við e-n, to exchange with one another (s. höggum við e-n);
    s. orðum við e-n, to bandy words with one;
    s. ríki við e-n, to share the kingdom with (sá hann engan annan sinn kost en s. ríki við Harald);
    7) refl., skiptast, to divide themselves, disperse (skiptust þeir, snøru sumir norðr); to change (þá skiptust tungur á Englandi, er Vilhjálmr bastarðr vann England);
    recipr., skiptast e-u við, to make an exchange;
    s. gjöfum (höggum) við, to exchange presents (blows);
    s. við um róðr, to row by turns.
    * * *
    t, [A. S. scyftan; Engl. shift; Dan. skifte]:—to make a division of a thing, with dat. of the thing; to part, share, divide; skipta e-u í hluti, Eluc. 8; s. hrepp í fjórðunga, Grág. i. 443; s. liði í sveitir, Fms. ix. 511, x. 268; skipta þeir nú félagi sínu, Ld. 192; s. arfi, Eg. 197; s. með sér úmögum, Grág. i. 237 sqq.; sumum mönnum skiptu þeir með sér til ánauðar, Fms. i. 77; tóku þeir at herfangi allt fólk ok skiptu milli skipanna, vii. 195; s. vatni með mönnum, Grág. ii. 290; s. landi með okkr, 254; konungr skipti landi með sonum sínum, Fms. i. 6: s. e-u við e-n, to share it with another, Eg. 333, Fms. vii. 176; s. sundr, to part asunder, divide; ef sundr er skipt lögunum, þá mun sundr skipt friðinum, Nj. 164: to share, nornir skipta geysi-újafnt, Edda 11; enda skipti Guð með okkr, Nj. 165; látum s. Guð giptu, Fms. viii. (in a verse).
    2. so in the phrases, vil ek mér engu af skipta, I will take no share for myself, will take no part in, Bs. i. 7, Band. 9 new Ed.; skipta sér lítið af e-u, Hom. (St.), Fas. iii. 529; s. mér engu af við þik, to leave thee alone, Fms. ii. 162; Þorgils bað hann sér ekki s. af við hana, heed her not, vii. 219; Glúmr skipti sér ekki af um búsýslu, Glúm. 335; þat er hann skipti sér af um mál manna, when he took part in men’s affairs, Ld. 98.
    3. acc., skipta bækr í kapítala, Skálda 174; jörðin var í brott skipt, Stj. 26; s. föng sin, Hom. 151; s. fé sitt, 152: this usage is due to the influence of Latin, and is rare in classical writings, old or mod., cp. Grág. i. 84; s. sitt líf í betra efni, Mar.
    II. to shift, change, also with dat.; skipta litum, to change colour, Rb. 354; s. göngu sinni, 100; s. nafni, Fms. xi. 416; s. skapi, Nj. 217; s. skaplyndi, Fms. vii. 113; s. um trúnaði sínum, to turn to the other side, x. 125: rarely with acc., skipta í ýmis kvikendi (cp. skiptingr), Barl. 25.
    2. skipta e-u, to be of importance to a matter, to change or alter it; eigi skiptir þat arfi, it does not change the inheritance, Grág. i. 183; eiga máli at s. um e-t, to be concerned about a thing, Nj. 87, 240; þótti henni allmiklu máli s., it concerned her much, Ó. H. 31, 97; þat skiptir engu, it does not matter, Fms. vi. 14; þykki mér þat miklu s., Eg. 714; kveðsk ok engu máli þykkja s., it did not matter to him, Ísl. ii. 350; mik skiptir öngu, Nj. 33; ek ætla mik öngu s. hverr þú ert, Fms. x. 295; eigi þykki mér s. (‘tis indifferent to me) í hverjum flokki ek em, Ó. H. 204; þik mun litlu s. um mína liðsemd, thou wilt get but little good from my help, Eg. 722; ef máli skiptir, if it be of importance, Skálda 162; hitt skiptir hana enn meira, it is of more moment for her, Ld. 136; þik mun þat eigi (engu?) skipta, 72; hvat mun þik þat s., dæmðr ertú nú til dauða, Fs. 96; eigi mun þat nú s., Nj. 134; til alls er jarli þótti skipta, Fms. xi. 128; þat skiptir hverr byðr, it makes all the difference, i. 181; þá skipti hversu gott væri mitt yfir-bragð, ef mikit er, Fb. i. 391; þat mun tveimr skipta, one of the two, of two extremes, Ld. 34, Fms. vii. 95; sér Pálnatóki, at mun tveimr um skipta, it must turn one way or the other, of the decisive moment, xi. 96; um þenna mann mun stórum s., Ó. H. 140; eigi skiptir þat (þá at) högum til, ‘tis not as it should be, Fb. 1. 331, Fs. 79: þat skipti mörgum hundraðum, it is a matter of many hundreds, amounts to several hundreds, Eb. 328, Bs. ii. 56; sitr Ólafr nú at búi sínu svá at vetrum skipti, for several years, Ld. 110; matlausir svá at mörgum dægrum skipti, Fms. ii. 97, Bs. i. 339, Fb. i. 431; það skiptir tugum, etc.
    3. þannig skipti til (it so turned out, it came to pass) sem úlikligra mundi þykkja, Fms. vii. 161: skipta til = skipa til, to arrange, dispose, Bjarn. 6l; skipta um, to come to a crisis, turn one way or other, Glúm. 369; skjótt mun um skipta, Ó. H. 209; láta þann verða fund okkarn, at um skipti með oss, 94.
    III. to exchange; skipta e-u við e-n, to exchange with another; s. höggum við e-n, Ó. H. 214; s. orðum við e-n, Nj. 62; skipta jörðum í aðrar, to exchange them with others, Gþl. 60, Barl. 4, 75, 106; vildi Sveinn skipta hornum við nafna sinn, Orkn. 246; s. orðum við e-n, s. til, undarliga skipti ér til, ye make strange shifts with things, turn them up and down, Ó. H. 67; s. um e-t, to exchange; s. um bústaði, lánar-drottna, namn, Nj. 29, 57, Fms. xi. 426, Rb. 300; hann skipti þar um er honum þótti þurfa, Nj. 122 (um-skipti).
    IV. absol. to change, come about, happen; ef þeir eigu nokkuru at s., Sks. 252 B; ef því er at skipta, if that is to happen, if it comes to that, Eg. 426; þótt því sé at s., Nj. 168, Fms. vi. 416, Ó. H. 33; þvi er at skipta þó, it will however turn out so, Fær. 32.
    B. Reflex. to divide themselves, disperse; skiptusk þeir, snöru sumir norðr, Fms. v. 44; skiptask til landa, Hom. 129.
    2. to turn oneself, change; náliga mátti kalla at hann skiptisk í allan annan mann, Sturl. i. 125 C; líkamir várir skiptask til meiri dýrðar, Eluc. 43; nema fleira hafi skipzk (= skipask) um hagi þína, Fas. i. 72; þar skiptisk stórum sólar-gangr, varies much, Sks. 200 B; þá skiptusk tungur ( changed) á Englandi, er Vilhjalmr bastarðr vann England, Ísl. ii. 221; þá er tungur skiptusk, Rb. 340.
    II. recipr., skiptask e-u við, to make an exchange; skiptask gjöfum við, to exchange presents, Eg. 250, Njarð. 362, Fms. xi. 224; skiptask orðum, málum við, Ld. 38, Fms. vii. 138; s. höggum við, Eg. 221; skiptask við um róðr, to row by turns, 362: mod., skiptask á um e-t, id.; skiptask drottins-dagar á stöfum, to change alternately, Rb. 488; skiptask til vöku, to take turns in watching, Stj. 394.
    III. pass., skiptast manna á milli, Sks. 442.

    Íslensk-ensk orðabók > SKIPTA

  • 11 staf-róf

    n. (prop. a row of twigs, Lat. sortes), [A. S. stæfrawa], a ‘stave-row’ the alphabet, Skálda 160, 176, Bret. 106, Al. 48, Rb. 186: metaph., Sks. 16, freq. in old and mod. usage. stafrófs-kver, n. an ABC book.

    Íslensk-ensk orðabók > staf-róf

  • 12 UNDIR

    * * *
    prep. with dat. and acc.
    I. with dat.
    1) under;
    þá brast í sundr jörð undir hesti hans, the earth burst asunder under his horse;
    þungr undir árum, heavy to row;
    þeir leita þeirra ok finna þá undir eyju einni, they seek for them and find them under an island;
    undir þeim hesti var alinn Eiðfaxi, that horse was the sire of E.;
    2) fig. (undir þeim biskupi eru ellifu hundruð kirkna);
    eiga undir sér, to have under one, in one’s power;
    eiga fé undir e-m, to have money in his hands, deposited with him;
    3) under, depending on;
    orlög vár eru eigi undir orðum þínum, our fate does not depend on thy words;
    hann á vin undir hverjum manni, he has a friend in every man;
    4) ellipt. or adverbial usages;
    vóru þau (Njáll ok Bergþóra) úbrunnin undir, they were unburned underneath;
    meðan töður manna eru undir, whilst the hay is lying (mown, but not got in);
    ef þér þœtti nökkut undir um mik, if thou hast cared at all for me;
    sól (dagr) er undir, the sun (day) is down, under the horizon;
    væri oss mikit undir, at vér fengim liðsinni hans, it were worth much to us to get his help;
    II. with acc.
    1) under, underneath, denoting motion (var settr undir hann stóll);
    2) of time;
    hrökk undir miðdegi, it drew close to midday;
    3) fig. leggja undir sik, to lay under oneself, to subjugate;
    þjóna undir e-n, to serve under one;
    þessa laxveiði gaf hann undir kirkjuna, he made it over to the church;
    bera fé undir e-n, to bribe one;
    leggja virðing konungs undir vápn mín, to let it depend on my weapons;
    ef undir oss skal koma kjörit, if the choice is to be left with us;
    Hjört þótti mér þeir hafa undir, H. me thought they got under;
    ef kona tekr mann undir bónda sinn, if she be untrue to her husband;
    bjóða fé í leigu undir sik, to offer to pay money for one’s passage.
    * * *
    prep. with dat. and acc.; an older monosyllabic und is often used in poets, Ls. 44, Hdl. 11, Þkv. 16, Hm. 58; und valkesti, und árum, Lex. Poët.; und hánum, Haustl.: unt = und, Akv. 26 (Bugge): [Ulf. undar; A. S., Engl., and Dan. under; O. H. G. untar; Germ. unter]:—under, underneath, below.
    A. With dat., undir hesti hans, Nj. 158; tréit u. honum, underneath him, 202; mána vegr und hánum, Haustl.; skipit undir þeim, Háv. 42, Ld. 78; troða undir fótum, Fms. ii. 172; bera undir hendi sér, Eg. 237, Nj. 200; sverðit brotnaði undir hjaltinu, 43; sitja undir borðum, 68; róa undir seglum, Fms. viii. 131; skip þungt undir árum, heavy to row. Eg. 354; undir túngarði, Ld. 138; u. veggnum, Háv. 49; u. haugnum, Eb. 94; u. heiðinni, Eg. 277; fjöll undir jöklum, Fb. i. 540; liggja undir nesi einu, Nj. 43; undir garðinum, Njarð. 374; und kvernum, Ls. 44: und Miðgarði, Hdl. 11; undir Þríhyrningi, Nj. 89, 114; undir Hrauni, Eb. 52; undir Felli, Nj. 16, of places seated under a fell, Landn. passim.
    2. hvárt þat fé hefði undir því kvikendi alizt, of a dam, Grág. ii. 312; undir þeim var alinn Freyfaxi, she ( the mare) was the dam of F., Landn. 195.
    II. metaph. usages; alla sem undir honum eru, Sks. 677 B; u. þeim biskupi eru ellifu hundrað kirkna, Rb. 332; búa u. e-m, Fms. i. 107; undir hendi, höndum e-m, hönd (B.I. fine); eiga undir sér, to have under one, in one’s power, Fms. iv. 271, Ld. 250, Vígl. 33, Sturl. i. 20; see eiga (A. IV. 2): eiga fé undir e-m, to have money in his hands, deposited with him, Nj. 101; taka tíu hundruð u. Eiríki bónda, ten hundred in E.’s keeping, Dipl. ii. 6; tvau hundruð u. sonum herra Stepháns, i. 11; þeim manni er féit er undir, Grág. i. 184; er und einum mér öll hodd Hniflunga, Akv. 26.
    2. under, depending on; svá var ávísat sem u. væri bani ykkar beggja, Am. 12; örlög vár eru eigi u. orðum þínum, Karl. 339; hans líf stendr þar u., Stj. 219; undir því væri, at ek hefða góð málalok, Nj. 47; hvárt þykkir þer u. því sem mest, 263; mikit þótti spökum mönnum undir, at …, Ld. 38; undir þínum þokka þykkir mér mest af þínum frændum, I am most concerned for what thou thinkest, Lv. 72.
    3. undir vitni e-s, 623. 15; u. handlagi e-s, Dipl. i. 11; hann á vin undir hverjum manni, he has a friend in every man, Fas. i. 290; jafnan er munr undir manns liði (= í manns liði), a man’s help is something, Bs. i; þó at smátt sé und einum, though one man (more or less) makes little difference, Hallfred; um þá gripi er görsemar eru undir, things of value, Gísl. 80; lítil eru tiðendi u. förum mínum, Fms. xi. 118; fela ván sína alla u. Guði, 686 B. 2; eiga traust u. e-m, Fms. i. 261; undir trausti, skjóli, hlífð … e-s, 623. 15; u. griðum, Grág. ii. 194; segja hvat honum er undir fréttinni, Grág. (Kb.) i. 51; mjök var undir heimboði við þik, at vér vildim, Ld. 236; hvat undir mun búa bæn þessi, Eg. 764; þat bjó mest undir ferð Áka, at …, Fms. xi. 45; jarl spyrr hvat undir kveðju sé, Fas. iii. 567.
    III. ellipt. or adverbial usages; vóru þau úbrunnin undir, underneath, Nj. 208; mér þótti hann vera í rauðum hosum undir, 214; var þar undir niðri skógr, Eg. 580; meðan töður manna eru undir, whilst the hay is down, of hay mown, but not got in, Nj. 192; hart mun þykkja u. at búa, 90.
    2. at þat sé eigi verr undir, enn vara, of not less value, substance, K. Þ. K. 172; ef mér þætti nökkut u. um mik, if I thought it mattered aught, Nj. 19; þykki mér mikit u., at …, does it matter much to thee? 65; hverjum manni muni þykkja nokkut undir, at …, Sturl. i. 176.
    B. With acc., under, underneath, Lat. sub, denoting motion; var settr undir hann stóll, Nj. 269; koma fótum undir sik, 202; fara undir skipit, Njarð. 376; kominn undir jarðar-menit, Ld. 60; renna u. hendr e-m, Háv. 41; þeim tók undir hendr, Ld. 38; kom u. kverk öxinni, Nj. 84; láta u. belti sér, 168; setjask u. borð, 176; heimtask út u. akkerin, Fms. ix. 44; stýra u. veðr, … beita undir veðr, Fb. i. 540; leggja út u. Eyjar, Nj. 125; riða austr u. Eyjafjöll, 216; sigla suðr u. England, Hkr. i. 129; leggjask niðr u. hauginn, Eb. 94; ganga u. hamar-skúta nökkurn, Nj. 264; hleypa heim undir Þríhyrning, 105.
    2. of time; hrökk undir miðdegi, it drew close to midday, Fas. i. 506; cp. the mod. phrase, það er komið undir dagmál, hádegi, … náttmál, of time, close to, hard upon.
    II. metaph. usages; gefa hann undir vápn yður, Njarð. 354; leggja virðing konungs undir vápn mín, to let it depend on, Fms. x. 199; jarl hverr skyldi hafa und sik þrjá hersa (= undir sér), 182; Hjört þótti mér þeir hafa undir, they had him under, had him on the ground, Nj. 95; leggja undir sik, to lay under oneself, subjugate, Fms. i. 3; skattgilda undir sik. Eg. 402; ganga undir e-n, to submit to, Fms. i. 37, 156, Ld. 166; játtask undir e-t, Fms. ix. 227; taka vel … u. e-t, Ld. 150; þjóna u. e-n, to serve under, Fms. x. 23; draga u. sik, Eg. 61; arf berr undir e-n, devolves upon, Grág. i. 179; þessa laxveiði gaf hann undir kirkjuna, he made it over to the church, Fms. i. 272; Sámsey er undir biskup, is under a bishop, xi. 230; þær eignir liggja undir þá ætt, vi. 432; leita ráðs u. e-n, xi. 80, MS. 686 B. 13; vikja máli u. e-n, Nj. 77; skírskota u. e-n, Ó. H. 86, Eg. 352, N. G. L. i. 348; bera fé u. e-n, to bribe, Ld. 114. Fms. v. 187; játa sik undir at gjalda, to engage oneself, Dipl. ii. 2; leggja e-t undir þegnskap sinn, upon one’s honour, Grág. (Kb.) i. 48; þá mælti Einarr svá undir málit, interrupt it, Sturl. i. 66 C.
    2. special phrases; ef kona tekr mann undir bónda sinn, if she be untrue to her husband, N. G. L. i. 351, H. E. i. 236; því fylgðu engir mann-lestir, þvíat ek tók engan mann undir Gísla, I was true to G., Gísl. 15; land styrkvara undir bú, at heyföngum, stronger in the way of household, yielding more crops, Sturl. iii. 271; bjóða fé í leigu u. sik, to offer money for a passage, Nj. 128; taka penning veginn u. blóðlát, for letting blood, Rétt. 2. 10; taka eyri u. hvert lispund, id.; líða undir lok, to come to-an end, Nj. 156.
    III. ellipt., sól er undir, the sun is under, Grág. i. 104; dagr er undir, Fb. iii. 384; slá u. sem mest má þessa viku, to mow as much as possible this week, so as to prepare for drying it the next, Eb. 150; standa undir með e-m, to back, Sturl. i. 20.

    Íslensk-ensk orðabók > UNDIR

  • 13 VÍK

    (gen. víkr, pl. víkr), f. inlet, small bay; róa v. á e-n, to row one round, get the better of one.
    * * *
    f., gen. víkr, pl. víkr, [from víkja; Dan. vig], prop. a small creek, inlet, bay; vík gékk upp fyrir austan nesit en upp at víkinni stóð borg mikil, Eg. 161; þeir námu víkr þær er við þá eru kenndar, Landn. 236; í vík eina … hjá vík þeirri, 57; sá ek at í hverja vík vóru rekin brot af þessu tré, Fms. vii. 163; víkr ok fjörðu, Fbr. 14 new Ed.; tveim megin víkriunar, Fs. 143; margar víkr, 146; róa vik á e-n, to row one round, get the better of another; þætti mér mikit vaxa mín virðing, eðr þess höfðingja er á Hrafnkel gæti nökkura vík róit, Hrafn. 16 (metaph. from pulling in a race), Þjal. 48.
    II. freq. in local names, Vík, Víkr, Húsa-vík, Reykjar-vík, etc.: the name of Vík or Víkin was specially given to the present Skagerack and Christianiafjrord with the adjacent coasts; í Vík austr, í Víkinni, sigla inn, út Víkina, Fms. passim. The form - wick or - wich in British local names is partly of Norse, partly of Latin origin ( vicus); all inland places of course belong to the latter class.
    COMPDS: víkrbarmr, víkrhvarf, Víkmarr.

    Íslensk-ensk orðabók > VÍK

  • 14 ÆRA

    I)
    f. honour (engrar æru verðr).
    (-ða, -t), v. to row, pull (from ár, oar); æra undan e-m, to row away from, retreat before, one.
    (-ða, -t), v. to give a good crop (from ár, year); impers., œrir akr (acc.), the field becomes fertile.
    * * *
    i. e. œra, ð, [órar], to madden; hvern tíma sem íllr andi ærði Saul, Stj. 469; it ellra barn má œra hit œrra, Skálda 162: œrir huginn, Hom. 53, Al. 154.
    II. reflex. to run mad, run wild, Mart. 118, Fms. vii. 187; en þér munduð. allir ærzk hafa, Landn. 180; ærask nú hestarnir báðir, Nj. 82: ærðr, Flóv. 22.

    Íslensk-ensk orðabók > ÆRA

  • 15 bar-átta

    u, f. [North. E. barett obsolete], gener. a fight, contest:
    α. a row, Gþl. 176.
    β. a fight, battle, Fas. i. 26.
    γ. now freq., esp. = strife, contest.
    COMPDS: baráttumaðr, baráttusamr.

    Íslensk-ensk orðabók > bar-átta

  • 16 bar-smíð

    f. thrashing, flogging, Bs. i. 792, Grág. i. 456: pl. fight, row, Íb. 12, Grág. ii. 114.

    Íslensk-ensk orðabók > bar-smíð

  • 17 FLEKKR

    (-s, -ir), m. fleck, spot, stain.
    * * *
    m., pl. flekkir, gen. flekkja, a fleck, spot, Stj. 124, Fms. x. 332, Nj. 68, Fb. i. 258: metaph. a blot, stain, Þorst. St. 51, H. E. i. 505; blóð-f., q. v.; án flekk, sine contaminatione, Mar.
    2. a row of hay spread out for drying.

    Íslensk-ensk orðabók > FLEKKR

  • 18 FRAM

    * * *
    adv.
    1) forward; hann féll f. á. fœtr konungi, he fell forward on his face at the king’s feet; f. rétt, straight on; koma f., to reappear;
    3) on the fore part, in front, opp. to aptr( maðr f., en dýr aptr); aptr ok f., fore and aft, of a ship;
    4) joined with preps. and particles, bíða f. á dag, f. á nótt, to wait far into the day, or night; bíða f. um jól, to wait till after Yule; fyrir lög f., in spite of the law; f. undan eyjunni; off the island;
    5) of time, hversu er f. orðit, how late is it, what time is it? f. orðit dags, late in the day.
    * * *
    adv.—the Icel. has a triple adverbial form, fram, denoting the going to a place (ad locum); frammi, the being in a place (in loco); framan, the going from a place (a loco)—compar. framarr (mod. framar) or fremr, = Goth. framis; superl. framast (framarst) or fremst: proncd. with a double m = framm; and that such was the case in olden times may be seen from Fms. vi. 385 and Skálda 168, 171. This adv. with its compds and derivatives may be said to have been lost in Germ. as well as Engl., and at a very early time. Even Ulf. uses fram as a prep. in the sense of ἀπό, like the A. S. and Engl. from, Swed. från: only in two passages Ulf. uses fram as adv., viz. Rom. xiii. 12, where he renders ‘the night is far spent’ (nóttin er um liðin of the Icel. N. T.) by framis galeiþan, which recalls to mind the Icel. fram-liðinn = deceased, past; and Mark i. 19, where προβαίνειν is rendered by gaggan framis = Icel. ganga framarr or ganga fram; cp. also the Goth. compds fram-gahts = progress, Philipp. i. 25; fram-aldrs = stricken in years; fram-vigis = Icel. fram-vegis; fram-vairþis = further: in O. H. G. vram = ultra still occurs, but is now lost in Germ. as well as in Engl.: the Icel., on the other hand, makes a clear distinction between the prep. frá ( from) and fram, on, forward, = Gr. πρόσω, Lat. porro, pro-; in some compds the sense from appears, e. g. framandi, a stranger,—Ulf. framaþeis, prop. one who is far off or from far off; so also fram-liðinn, gone, past; ganga fram, to die.
    A. fram, forward, (opp. to aptr, backward); aðra leið aptr en fram, 655 xxxii. 18; hann féll fram á fætr konungi, he fell forward on his face at the king’s feet, Eg. 92; stefna fram ( to go on) hina neðri leið, 582; brautin liggr þar fram í milli, id.; cf þeir vilja fram, or, fram á leið, forward, Sks. 483; fram rétt, straight on, Fms. ii. 273, v. l.; fram, fram! on, on! a war cry, Ó. H. 215: koma fram, to reappear, arrive, after being long unheard of; hann kom fram í Danmörku, Fms. i. 62; hann kom fram í kaupstað þeim er …, Ísl. ii. 332; ok kómu þar fram, er Kirjálar vóru á fjalli, Eg. 58: the phrase, fram í ættir, in a far or distant degree (of relationship), 343: people in Icel. in the 14th century used to say, fram til Noregs, up to Norway (cp. up to London), Dipl. ii. 15, 16.
    II. fram is generally applied to any motion outwards or towards the open, opp. to inn, innar; thus fram denotes the outer point of a ness, fram á nes; Icel. also say, fram á sjó, towards the high sea, (but upp or inn at landi, landwards); also, towards the verge of a cliff or the like, fram á hamarinn (bergit), Eg. 583: when used of a house fram means towards the door, thus, fara fram í dyr (eldhús), but inn or innar í baðstofu (hence fram-bær), var hón ávalt borin fram ok innar, she was borne in a litter out and in, Bs. i. 343: of a bed or chair fram denotes the outside, the side farthest from the wall, horfir hón til þils, en bóndi fram, she turned her face to the wall, but her husband away from it, Vígl. 31.
    β. again, Icel. say, fram á dal, up dale, opp. to ofan dalinn, down dale.
    III. without motion, the fore part, opp. to aptr, hinder part (cp. fram-fætr); aptr krókr en fram sem sporðr, Fms. ii. 179; maðr fram en dýr aptr (of a centaur), 673. 2, Sks. 179; aptr ok fram, fore and aft, of a ship, Fms. ix. 310.
    IV. joined with prepp. or particles, Lat. usque; bíða fram á dag, fram á nótt, fram í myrkr, to wait far into the day, night, darkness, Bs. ii. 145; bíða fram yfir, er fram um Jól, etc., to bide till after Yule; um fram, past over; sitja um þat fram er markaðrinn stóð, to stay till the fair is past, Fb. i. 124; fram um hamarinn (bergit), to pass the cliff, Eg. 582; ríða um fram, to ride past or to miss, Nj. 264, mod. fram hjá, cp. Germ. vorbei:—metaph., vera um fram e-n, above, surpassingly; um fram aðra menn, Fb. i. 91, Fms. vi. 58, passim; um alla hluti fram, above all things: yfir alla hluti fram, id., Stj. 7: besides, Sks. 41 new Ed.: fyrir lög fram, in spite of the law, Fms. iii. 157; fyrir rétt fram, 655 xx. 4; fyrir lof fram, without leave, Grág. i. 326; fyrir þat fram, but for that, ii. 99: the phrase, fyrir alla hluti fram, above all things, 623. 19.
    β. temp., fyrir fram means beforehand, Germ. voraus; vita, segja fyrir fram, to know, tell beforehand, Germ. voraus-sagen.
    γ. fram undan, projecting, stretching forward; fram undan eyjunni, Fms. ii. 305.
    δ. the phrase, fram, or more usually fram-orðit, of time, hvað er fram-orðit, how late is it? i. e. what is the time? Ld. 224; þá var fram-orðit, it was late in the day, Clem. 51; þá er fram var orðit, 623. 30: dropping ‘orðit,’ þeir vissu eigi hvat fram var (qs. fram orðit), they did not know the time of day, K. Þ. K. 90: with gen., fram-orðit dags, late in the day, Fms. xi. 10, Ld. 174; áfram, on forward, q. v.
    V. with verbs,
    α. denoting motion, like pro- in Latin, thus, ganga, koma, sækja, falla, fljóta, renna, líða, fara … fram, to go, come, flow, fare … forward, Eg. 136, Fms. ii. 56, Jb. 75, passim: of time, líða fram, Bs. ii. 152 (fram-liðinn).
    β. rétta, halda fram, to stretch, hold forth, Nj. 3; flytja, bera, draga, leiða, færa, selja, setja fram, to bring … forward, Sks. 567; leggja fram, to ‘lay forth,’ discharge, Fms. v. 293, Nj. 3, 11; bjóða fram, to offer; eggja, hvetja fram, to egg on; segja fram, to pronounce; standa, lúta fram, etc.
    γ. sjá, horfa, stökkva … fram fyrir sik, to look, jump forward, opp. to aptr fyrir sik, Nj. 29:—impers., e-m fer fram, to grow, make progress; skara fram úr, to stand out.
    B. frammi, (for the pronunciation with a double m vide Skálda 169,) denotes in or on a place, without motion, and is formed in the same way as uppi from upp, niðri from niðr; Icel. thus say, ganga fram, niðr, upp, to go on, go down, go up; but vera frammi, niðri, uppi, to be in, etc.; if followed by a vowel, the final i may be dropt, thus, vera frammi á dal, or framm’ á dal, Hrafn. 6; sitja framm’ fyrir hásæti (= frammi fyrir), Ó. H. 5; just as one may say, vera niðr’ á (qs. niðri á) engjum, upp’ á (= uppi á) fjalli: as to direction, all that is said of fram also applies to frammi, only that frammi can but denote the being in a place; Icel. thus say, frammi á dal in a dale, frammi í dyrum in-doors, frammi á fjalli on a fell, frammi á gólfi on the floor, frammi á sjó, etc.; þeir Leitr sitja frammi í húsum, Fær. 181, cp. also Hrafn. 1; sitja (standa) frammi fyrir e-m, to sit ( stand) before one’s face, Hkr. ii. 81.
    II. metaph. the phrase, hafa e-t frammi, to perform a thing, Nj. 232, Sks. 161: to use, shew, in a bad sense, of an insult, threatening, or the like; hafa þeir f. mikil-mæli ok heita afarkostum, Hkr. i. 191: the particle í is freq. prefixed, hafa í frammi, (not á frammi as áfram, q. v.); svá fremi skaltú rógit í frammi hafa, Nj. 166; þarftú þá fleira í frammi at hafa en stóryrði ein ok dramblæti, Fas. i. 37; hafðú í frammi kúgan við þá uppi við fjöllin, Ísl. ii. 215: to exercise, Bs. i. 852; hafa f. ípróttir, Fms. ix. 8 (rare); láta, leggja f., to contribute, produce, Fas. iii. 118, Fms. vi. 211.
    C. framan, from the front side; framan at borðinu, to the front of the table, Fb. ii. 302; framan at e-u, in the face or front of (opp. to aptan að, from behind); skaltú róa at framan borðum skútunnar, thou shall row towards the boards of the boat, of one boat trying to reach another, Háv. 46; taka framan af e-u, to take ( cut) from the fore part, Od. xiv. 474; framan á skipinu, the fore part of the ship, Fms. ii. 179; framan um stafninn, vi. 78.
    β. temp., framan af sumri, vetri, hausti, váti, the beginning, first part of summer …; also simply framan af, in the beginning.
    γ. of the fore part of the body; nokkut hafit upp framan nefit, Ld. 272; réttnefjaðr ok hafit upp í framan-vert, a straight nose and prominent at the tip, Nj. 29; framan á brjóstið, on the breast; framan í andlitið, in the face; framan á knén, í stálhúfuna framan, Fms. viii. 337; framan á þjóhnappana, Sturl. i. 14 (better aptan á).
    δ. with the prep. í preceding; í framan, adv. in the face; rjóðr í framan, red in the face; fölr í framan, pale-faced, etc., freq. in mod. use.
    2. fyrir framan, before, in front of, with acc. (opp. to fyrir aptan, behind); fyrir framan slána, Nj. 45; fyrir framan hendr honum, 60; fyrir framan hamarinn, Eg. 583; fyrir framan merki, Fms. i. 27, ii. 84: as adv., menn stóðu með vápnum fyrir framan þar sem Flosi sat, before F. ‘s seat, Nj. 220; þá var skotið aptr lokhvílunni ok sett á hespa fyrir framan, Fms. ii. 84: að framan, above.
    3. as framan is prop. an adv. from the place, Icel. also say, koma framan af dal, framan af nesi, framan ór dyrum, etc., to come down the dale, etc., vide fram above.
    4. ‘framan til’ in a temp. sense, up to, until; nú líðr til þings framan, it drew near to the time of parliament, Nj. 12; líðr nú til þings framan, Ld. 88; leið nú framan til Jóla, Ísl. ii. 42; framan til Páska, Stj. 148; framan til vetrnátta, D. N.; framan til þess er hann átti við Glám, Grett. 155; framan til Leiðar, Anal. 172; frá upphafi heims framan, from the beginning of the world, Ver. 1; in mod. usage simply fram in all such instances.
    D. Compar. framarr, farther on; superl. framast, fremst, farthest on:
    1. loc., feti framarr, a step farther on, Lv. 59; þar er þeir koma framast, the farthest point they can reach, Grág. i. 111; þar sem hann kömr framast, 497; hvar hann kom framarst, Fms. xi. 416; svá kómu þeir fremst at þeir unnu þá borg, i. 114; þeir eru mest til þess nefndir at framast ( foremost) hafi verit, Ísl. ii. 368; þeir er fremst vóru, Fms. v. 78.
    2. temp. farthest back; er ek fremst um man, Vsp. 1; hvat þú fyrst um mant eða fremst um veizt, Vþm. 34; frá því ek má fremst muna, Dipl. v. 25.
    II. metaph. farther, more, superl. farthest, most; erat hann framarr skyldr sakráða við menn, Grág. i. 11; nema vér reynim oss framarr, Fær. 75; meta, hvárra þörf oss litisk framarr ganga, whose claim appeared to us the strongest, Dipl. ii. 5.
    β. with dat., venju framarr, more than usual; því framarr sem, all the more, Fms. i. 184.
    γ. with ‘en’ following; framar en, farther than, more than; mun hér því ( therefore) framarr leitað en hvarvetna annars-staðar, Fms. i. 213; at ganga framarr á hendr Þorleiki en mitt leyfi er til, Ld. 154; hversu Þorólfr var framarr en ek, Eg. 112; framarr er hann en ek, he is better than I, Nj. 3; sókn framarr ( rather) en vörn, 236; framarr en ( farther than) nú er skilt, Js. 48; því at hann væri framarr en aðrir menn at sér, better than other men, Mar. 25.
    2. superl., svá sem sá er framast ( foremost) elskaði, Fs. 80; svá sem framast má, 655 xi. 2; sem Guð lér honum framast vit til, Js. 5: with gen., konungr virði hann framast allra sona sinna, Fms. i. 6; at Haraldr væri framast þeirra bræðra, 59; framast þeirra at allri sæmd, viii. 272.

    Íslensk-ensk orðabók > FRAM

  • 19 GLÍMA

    I)
    (-da, -t), v. to wrestle.
    * * *
    u, f. [this word occurs neither in Germ. nor in Saxon, nor yet in the mod. Scandin. tongues (of Sweden, Norway, and Denmark), and the origin is not known]:—wrestling, a favourite national sport with the Icel. people, in old as well as in modern times, answering to the Gr. πάλη: glímu-brögð, n. pl. wrestling-tricks, vide bragð II. 2: to the technical terms there mentioned, add, hnykkr, hælkrókr, sveifla, etc.: glímu-félagi, a, m. a wrestling-match, Háv. 41: glímu-færr, adj. able-bodied as a wrestler, Finnb. 328: glímu-galdr, m. a ‘wrestler-spell,’ to charm one’s legs and make them steady, Ísl. Þjóðs. i: glímu-maðr, m. a wrestler: glímumann-liga, adv. like a good wrestler, nimbly, Fas. iii. 502: glímu-völlr, m. the wrestling-ring. The earliest match recorded is that of Thor and the giantess Elli (Age),—for the tale vide Edda 33; freq. in the Sagas, Sturl. iii. 20, 268; glenz ok glímur, Fms. i. 149 sqq., 182, iii. 187, 188, Grett. and Finnb., Kjaln. passim, Eg. ch. 40; leikr ( sport) and glíma are often used synonymously, as Ld. ch. 45. The glíma was a popular game at any meeting or festival, where many young and active men met together: thus at the banquet in Reykhólar (1119) the guests amused themselves by dancing, glímur, and story-telling, Sturl. i. 23; at the parliament (alþing) there was a palaestra, Fanga-brekka (‘wrestling-brink’); in Glúm. ch. 13 a fight is recorded between the Northerners and Westerners assembled there; as also in Grett. ch. 75 (in the parliament at Hegranes); in Gunnl. ch. 11 the crew of the ships in harbour made up a glíma. The mod. Icel. bænda-glíma is just the same, as it was practiced in the college at Hólar, and later in the school at Bessastaðir, as also at fishing-stations and wherever young men came together; the young men are divided by lot into two parties, which are then drawn up in a row, each having their leader or ‘bóndi’ (whence the name); the bændr pair off their men against one another to wrestle in the arena or defile between the two ranks, one after another; if the one side was weaker in number, or the one bóndi had lost all his men, he might challenge his antagonist, and their match decided the game, Eggert Itin. ch. 518. The bænda-glíma at college and school was by far the best-played, and much stress was laid on nimble and graceful movements. ☞ In Hom. 24 scurrilitas is rendered by glíma.

    Íslensk-ensk orðabók > GLÍMA

  • 20 hala-rófa

    u, f. ‘tail-row,’ i. e. a string one after another, like geese; ganga í halarófu, to walk in h.; cp. Dan. gaasegang, Fr. en queue.

    Íslensk-ensk orðabók > hala-rófa

См. также в других словарях:

  • Row, Row, Row Your Boat — is an English nursery rhyme, and a popular children s song/proverb, often sung as a round. It can also be an action nursery rhyme where singers sit opposite one another and row forwards and backwards with joined hands. The tune is credited to… …   Wikipedia

  • Row 44 — is a Westlake Village, California based startup specializing in airborne broadband connectivity and communication services. The company offers satellite supported inflight internet access, live television and cell phone roaming services in the… …   Wikipedia

  • Row —    ROW, a parish, in the county of Dumbarton, 12 miles (W. N. W.) from Dumbarton; containing, with nearly the whole of the late quoad sacra parish of Helensburgh, and the villages of Gareloch Head and Row, 3717 inhabitants, of whom 226 are in the …   A Topographical dictionary of Scotland

  • row — row1 [rō] n. [ME rowe < OE ræw, akin to Ger reihe < IE base * rei , to tear, split > RIVE, REAP] 1. a number of people or things arranged so as to form a line, esp. a straight line 2. any of a series of such horizontal lines in parallel …   English World dictionary

  • Row — Row, n. [OE. rowe, rawe, rewe, AS. r[=a]w, r?w; probably akin to D. rij, G. reihe; cf. Skr. r?kh[=a] a line, stroke.] A series of persons or things arranged in a continued line; a line; a rank; a file; as, a row of trees; a row of houses or… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Row culture — Row Row, n. [OE. rowe, rawe, rewe, AS. r[=a]w, r?w; probably akin to D. rij, G. reihe; cf. Skr. r?kh[=a] a line, stroke.] A series of persons or things arranged in a continued line; a line; a rank; a file; as, a row of trees; a row of houses or… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Row of points — Row Row, n. [OE. rowe, rawe, rewe, AS. r[=a]w, r?w; probably akin to D. rij, G. reihe; cf. Skr. r?kh[=a] a line, stroke.] A series of persons or things arranged in a continued line; a line; a rank; a file; as, a row of trees; a row of houses or… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • rów — {{/stl 13}}{{stl 8}}rz. mnż I, D. rowu, Mc. rowie {{/stl 8}}{{stl 7}} podłużne zagłębienie w ziemi powstałe naturalnie lub wykopane przez człowieka; przekop : {{/stl 7}}{{stl 10}}Głęboki, płytki rów. Rów z wodą. Rów melioracyjny. Rów oceaniczny.… …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • Row — may refer to:*A series of items placed in a row (or line) *In England, a type of small street or road *Row (database), a single, implicitly structured data item in a table. *Tone row, in music, a permutation, an arrangement or ordering, of the… …   Wikipedia

  • row — Ⅰ. row [1] ► NOUN ▪ a number of people or things in a more or less straight line. ● in a row Cf. ↑in a row ORIGIN Old English. Ⅱ. row [2] …   English terms dictionary

  • Row — Row, v. t. [imp. & p. p. {Rowed}; p. pr. & vb. n. {Rowing}.] [AS. r?wan; akin to D. roeijen, MHG. r[ u]ejen, Dan. roe, Sw. ro, Icel. r?a, L. remus oar, Gr. ?, Skr. aritra. [root]8. Cf. {Rudder}.] 1. To propel with oars, as a boat or vessel, along …   The Collaborative International Dictionary of English

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»